IDEA

IDEA KONFERENCJI (PRINCIPIA NAUSEAE)
 
Życie uniwersyteckie w Anglii opiera się na kilku niemożliwych do przyjęcia założeniach. Zakłada się mianowicie, że kto jest dobrym studentem, ten będzie dobrym naukowcem. Kto jest dobrym naukowcem, będzie dobrym nauczycielem. (…) Żaden z tych związków w rzeczywistości nie zachodzi. Znakomici studenci przeprowadzają zatrważająco złe badania. Wspaniali akademicy, których nazwiska wciąż się spotyka w fachowych periodykach, prowadzą tak ogłupiające i nudne zajęcia, że studenci opowiadają się przeciw, wyparowując z sal wykładowych niczym rosa pod afrykańskim słońcem (Nigel Barley 1997: 9).
 
     Życie uniwersyteckie jest pełne sprzeczności i paradoksów. Jednym z nich jest istnienie nudy w obrębie tego środowiska. Zawód, który Max Weber w swoim słynnym tekście analizował w kategoriach powołania, i który należy niewątpliwie do zawodów twórczych, nierzadko przybiera formy dalekie od zakładanej pasji. Nuda jest cichym zabójcą nauki, powoduje odpływ zdolnych studentów, obiecujących absolwentów, w końcu może obniżać jakość pracy samych naukowców. Problem ten jednak wydaje się na tyle wstydliwy, że nie został podjęty przez środowisko. Potrzebna, ale niejednokrotnie nudna (bo hermetyczna i zawiła) autoteliczność nauki (szczególnie zaś nauk społecznych i humanistycznych), pomijając fakt, iż w obecnym otoczeniu instytucjonalnym, nie jest praktycznie możliwa, nie wyczerpuje już współczesnej formuły nauki, która naszym zdaniem ma być nie tylko rzetelna, ale również (jeśli to możliwe) zajmująca i ciekawa. Zarówno dla laików (studentów, czytelników książek naukowych), jak i innych akademików.
    Nuda jest zdecydowanie niedoceniana jako temat badawczy (może z wyjątkiem psychologii). Jak wskazuje filozof Bertrand Russell:
 
Nuda jako czynnik ludzkiego zachowania otrzymała, moim zdaniem, daleko mniej uwagi, niż na to zasługuje. Jestem przekonany, iż jest to jedna z wielkich motywacyjnych sił we wszystkich epokach historycznych i jest nią obecnie bardziej niż kiedykolwiek (Russell 1970: 57).
 
    Francuski myśliciel Émile Tardieu (1903) twierdził natomiast, iż „wszelka działalność człowieka to jedynie daremna próba wymknięcia się nudzie; zarazem jednak wszystko, co było, jest i będzie, stanowi niewyczerpany w swej obfitości pokarm dla tegoż odczucia" (za: Benjamin 2005: 132).
    Artystów, którzy doceniali znaczenie nudy było wielu (Moravia, Witkiewicz, Słowacki, Wilde etc.), nie wszyscy widzieli ją w perspektywie społecznej, jednak była ona dla nich fenomenem codziennego życia o nieprzecenialnym znaczeniu. Badaczy, którzy zdobyli się na podobne wnioski było niewielu. Szczególnie w naukach akademickich. Jak konstatuje Josif Brodski w swojej Pochwale nudy: „Ani nauki humanistyczne, ani ścisłe nie oferują seminariów poświęconych nudzie. W najlepszym wypadku mogą dać o niej pewne wyobrażenie, narażając na nią swych słuchaczy” (Brodski 1996: 86). Badacze Darden i Marks natomiast w swoim artykule Boredom: a socially disvalued emotion sugerują, iż na „pewnym wyobrażeniu” się nie kończy. „Socjologia w znacznym stopniu ignorowała nudę, produkując jednak ogromne jej ilości” (Darden, Marks 1999: 33). Podejrzewamy, iż nie tylko socjologii zdarzyła się ta przypadłość. Tym bardziej zatem warto zastanowić się na nudą akademicko.
    Szczegółowymi celami, jakie chcielibyśmy, aby konferencja „Nuda akademicko” spełniła są:
  • zaistnienie tematyki nudy w środowisku akademickim w Polsce;
  • zachęcenie, szczególnie młodych, badaczy do włączania nudy w spektrum swoich zainteresowań badawczych;
  • stworzenie ram dla myślenia o nudzie w naukach społecznych;
  • postawienie fundamentów pod dalsze interdyscyplinarne studia nudologiczne;
  • nawiązanie kontaktów między badaczami różnych nauk społecznych (i nie tylko), których jednym z zainteresowań badawczych jest nuda;
  • Wstęp do dalszej integracji wokół zagadnienia nudy badaczy z całej Polski. Stworzenie zrębów „środowiska nudoznawczego” lub „nudologicznego”.
  • Stworzenie pozytywnego modelu nienudnej konferencji naukowej, starającej się implementować w praktyce rezultaty badań naukowców, zajmujących zagadnieniem nudy (lub pokrewnymi).

Wykorzystana literatura:
  1. Barley Nigel (1997) Niewinny antropolog. Warszawa: Pruszyński i S-ka
  2. Benjamin Walter (2005) Pasaże. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 131-151.
  3. Brodski Josif (1996) Pochwała nudy. Kraków: Znak, s. 86-94.
  4. Darden Donna, Marks Alan (1999) Boredom: a socially disvalued emotion. “Sociological Spectrum”, nr 19(1), s. 13–37.